Jako, że żółwie, które mieszkają w terrariach czy innych zamkniętych środowiskach, nie mają możliwości zdobycia pokarmu na własną rękę, my jako ich właściciele mamy za zadanie im je dostarczyć. By nasze zwierzęta były zdrowe i zadbane, musimy wiedzieć co możemy, a czego nie powinniśmy im dawać do spożycia. Zapotrzebowanie odżywcze żółwi różni się w zależności od gatunku więc jest istotne, by posiąść takową wiedzę. Przyjrzymy się co i w jakich ilościach żółwie mogą jeść oraz czego powinniśmy unikać. Co jedzą żółwie na wolności? W zależności o jakim gatunku żółwia mówimy, środowisko naturalne oraz potrzeby związane z jego wiekiem mogą się znacząco różnić. Wiadomo, każdy z nas chciałby aby jego żółw miał idealną dla niego dietę na każdym etapie jego rozwoju. Dieta żółwia lądowego składa się głównie z liści i roślin. Niektóre gatunki są wszystkożerne. Tak więc żółwie nie są tylko i wyłącznie wegetarianami. Jednak zanim będziesz chciał nakarmić swojego żółwia smakowitymi owadami, musisz się dowiedzieć jakiego jest on gatunku i czy w ogóle będzie potrzebował białka w swojej diecie. Podzielimy zatem żółwie na dwie grupy. Śródziemnomorskie – ich łacińska nazwa zaczyna się od testudo. Stanowią one większość żółwiej populacji. Tropikalne – ich łacińska nazwa rozpoczyna się od geochelone. Co prawda, w przeszłości zostały udokumentowane przypadki, że te tropikalne żółwie zjadały rzeczy takie jak padlina, ślimaki, owady czy dżdżownice, ale były to śladowe ilości. Istnieje bardzo małe prawdopodobieństwo, że zobaczysz żółwia jedzącego wcześniej wspomniane rzeczy. Wszystko jest zależne od lokalizacji Żółwie lądowe zamieszkujące pustynne tereny, lub te pochodzące z bardziej suchych i jałowych terenów, mogą mieć tę samą dietę co żółwie śródziemnomorskie. Jednakże, czy ta dieta będzie dla takiego żółwia najlepsza dowiemy się jedynie z praktyki. Musimy się wcześniej dowiedzieć z jakim konkretnie gatunkiem żółwia mamy do czynienia zanim go nakarmimy. Przykładowo, hodowlany żółw tropikalny, który jest wszystkożerny, bez najmniejszego problemu przeżyje na diecie wegetariańskiej. Lecz jeśli nakarmimy mięsem albo insektami żółwia, który żywi się wyłącznie roślinami – mógłby bardzo poważnie zachorować i zdechnąć. Żółwie mauretańskie reprezentują grupę śródziemnomorską, a żółw gwiaździsty należy do tych tropikalnych odmian. Gatunków, odmian i klasyfikacji jest o wiele, wiele więcej. Te dwa wyżej wymienione to tylko przykład, żeby zobrazować jak bardzo jeden żółw jest wizualnie do siebie podobny a zarazem jak bardzo się od siebie różnią stylem życia czy dietą. Ogólnie rzecz biorąc, wszystkie żółwie lądowe mogą być zdrowe i się dobrze rozwijać bazując wyłącznie na pokarmie roślinnym. Jeśli nie jesteśmy w 100% pewni gatunku, o wiele lepiej jest nakarmić żółwia rośliną niż ryzykować jego życiem i przez pomyłkę podać mu pokarm pochodzenia zwierzęcego. Co mogą jeść żółwie lądowe? Dieta każdego żółwia lądowego powinna być urozmaicona w pokarmy pochodzenia roślinnego. Te pokarmy mogą się nieco różnić w zależności od gatunku. Przyjrzymy się paru najbardziej popularnym gatunkom i ich potrzebach. Co je Żółw pustynny? (Centrochelys sulcata) Żółwie pustynne są wyłącznie roślinożerne. Jedzą głównie trawy oraz siano, które powinny stanowić około 80-90% tego co zjadają, a pozostałe 10-20% powinny stanowić inne zielone rośliny i warzywa. Idealnym dla nich rozwiązaniem byłoby urządzenie małego pastwiska na którym rosły by różne trawy. Jeśli mowa o zielonych roślinach, to można je karmić kapustą, jarmużem, rzepą, mniszkiem pospolitym, babką zwyczajną czy prosienicznikiem szorstkim. Z warzyw dobrze jest podawać tartą, surową marchew, dynię ozimę, bataty, brokuły, kolby kukurydzy. Ich przysmakiem są liście hibiskusa oraz płaty opuncji. Warzywa powinny stanowić zdecydowana mniejszość w ich diecie. Owoce powinny być podawane relatywnie rzadko, bardziej jako przysmak niż część diety. Żółwie pustynne bardzo rzadko mają dostęp do słodkości jakimi są owoce i nie są fizycznie do nich zaadaptowane że względu na wysoką ilość wody i cukrów w nich zawartych. Mogę to być truskawki, organiczne banany (razem łupą), kantalupa, owoce jagodowe, brzoskwinie (bez pestek), morele (bez pestek), gruszki oraz jabłka. Raz na kilka karmień trzeba także posypać posiłek proszkiem zawierającym wapń i inne minerały przeznaczone dla żółwi. Trzeba jednak stosować umiar i obserwować żółwia by uniknąć przedawkowania. Na wolności żółwie czerpią wapń z odchodów konkretnych zwierząt, których nie znajdziemy u nas na podwórku. Co je Żółw lamparci? Żółwie lamparcie powinny jeść około 65-75% różnych traw lub siana. Pozostałe 25-35% posiłku to kwiaty, chwasty i warzywa. Potrzebują pożywienia bogatego w błonnik. Do tego najlepsze są chwasty o szerokich liściach i trawy takie jak tymotka pastewna czy kupkówka. Świetnie się także sprawdza koniczyna, babka lancetowata, oset, mniszek pospolity, płaty opuncji bezkolcowej, a także sukulenty. Rośliny o zabarwieniu ciemnozielonym dostarczają cennego wapnia, witamin A i C. Niektóre z nich to: Liście mniszka pospolitego,liście kapusty pastewnej,liście rzepy,liście gorczycy sarepskiej,sałata rzymska,endywia szerokolistna,cykoria,czerwona sałata. Świetnie się także sprawdza koperek, pietruszka mięta i kolendra. A płatki i kwiaty także mogą być ciekawym przysmakiem. Jeśli masz dostęp do niepryskanego oraz nie nawożonego hibiskusa, koniczyny czy liści winogron – możesz śmiało swojego żółwia tym poczęstować. Żółwie lamparcie powinny unikać jarmużu i szpinaku ponieważ łączą się z wapniem – co uniemożliwia jego wchłanianie. Powinny także unikać sałaty lodowej gdyż nie zawiera ona żadnych wartości odżywczych z których może czerpać żółw lamparci. Warzywa o dużym stopniu nawodnienia także nie są wskazane. Oczywiście trzeba wziąć mocno pod uwagę rośliny, które mogą być dla nich toksyczne – musimy unikać ich podawania za wszelką cenę! Co je Żółw stepowy? Żółwie stepowe nie są wybredne ale mają swoje potrzeby, które trzeba im zapewnić. Dieta żółwi stepowych składa się głównie z roślin, warzyw oraz zaledwie z ok. 5-10% z traw i siana. Żółwie stepowe nie powinny jeść białka ponieważ nadmiar im szkodzi. Żółwie stepowe można karmić: Kapustą warzywnąMniszkiem pospolitymJarmużemkapustą sitowatąRzepąPaprykąKabaczkamiMarchewkąKukurydząBatatami Dodatkowo, raz na tydzień lub dwa tygodnie, możemy żółwiowi stepowemu dać kawałek jabłka lub trochę owoców jagodowych. Jeśli nie zje wszystkiego w ciągu paru godzin, dobrze jest zabrać mu to co pozostało. W ten sposób jedzenie się nie zepsuje i nie zaszkodzi żółwiowi. Tak więc dieta żółwi zależy głównie od tego z jakiego miejsca naturalnie pochodzi damy podgatunek. Nie można wrzucać wszystkich żółwi do jednego worka i uogólniać jednego sposobu żywienia. Dlatego ważnym jest by wcześniej dowiedzieć się wszystkiego co potrzeba aby zapewnić takiemu zwierzakowi zdrowe i godne życie. Jak urozmaicić żółwiowi posiłki? Mimo zaleceń żywieniowych, trochę urozmaicenia w posiłkach jest równie istotne. Nawet takiemu żółwiowi może się znudzić jedzenie w kółko trawy czy sałaty. Jest pełno alternatyw, którymi możemy urozmaicić im posiłki. Na pewno sprawi im to przyjemność dzięki której będą szczęśliwsze. Dobrą alternatywą mogą być liście morwy, liście truskawek, liście malin, liście jeżyny, aloes, oregano, pietruszka, karczochy. Proszę weź pod uwagę, że mowa tutaj o liściach. Jeśli chodzi o owoce, takie jak truskawka czy owoce jagodowe, jak najbardziej mogą je zjeść ale jedynie sporadycznie i w ograniczonych ilościach. Z umiarem można także dać kapustę, jarmuż, brokuły, brukselki i inne z rodziny kapustowatych. Gotowe karmy dla żółwi Na rynku jest dostępnych wiele gotowych karm stworzonych z myślą o żółwiach. Niewątpliwie są one wygodne i powszechnie dostępne ale niestety większość z nich można łatwo porównać do fast foodów. Zawsze sprawdzaj etykiety, pytaj sprzedawcę co o nich sądzi czy też hodowcę od którego zamierzasz lub już kupiłeś już swojego żółwia. Marki Zoo-Med oraz Mazuri są uważane za jedne z tych lepszych. Mimo świetnego składu, te pokarmy powinny być podawane sporadycznie – jako dodatek do zróżnicowanej diety. Nie powinno się ich stosować jako główne źródło pokarmu. Należy zdać sobie sprawę, że na wolności żółw jest w stanie zjeść ponad 200 różnych roślin. Dlatego różnorodność jedzenia jest istotna by żółw był szczęśliwy, zdrowy i w pełni sił. Które rośliny są niebezpieczne dla żółwi? Istnieje szereg roślin, które z łatwością mogły by zaszkodzić a nawet zatruć żółwia doprowadzając go do zgonu. Żółwie, wprawdzie opancerzone z zewnątrz, są bardzo wrażliwe wewnątrz. Potrzebują zbalansowanej diety składającej się z różnorodnych roślin. Oczywiście tych właściwych roślin. Przykładowo, jedzenie takie jak groszek i fasola nigdy nie powinny być podawane żółwiom ponieważ zawierają w sobie dużo białka. Mogłyby obciążyć wątrobę i nerki. Te gady w przeważającym stopniu są roślinożerne i nie potrzebują dużej ilości białka. Jest wiele roślin, które są w stanie uśmiercić żółwia. Takie rośliny można z łatwością znaleźć w domach, ogrodach, czy wolno rosnących gdzieś w okolicy. Niektóre szkodliwe rośliny dla żółwi: AmarylisSzparag pierzastyAwokado (owoc, pestki, liście)AzaliaBegoniaBukszpanJaskierKalia EtiopskaRącznik PospolityWłosienicznik wodnyNarcyzŻonkilFigowiecOstrokrzewBluszczIrysJałowiecPsiankaGwiazda BetlejemskaPierwiosnek Nie jest to kompletna lista wszystkich roślin, które są toksyczne dla żółwi. Jeśli nie jesteś w 100% pewien jaką roślinne chcesz podać swojemu żółwiowi – nie rób tego. Nie warto ryzykować. Zawsze lepiej zrobić zdjęcie takiej roślinne i zapytać w sklepie ogrodniczym lub po prostu poszukać na Internecie informacji. Kolejna rzeczą, którą lepiej jest uniknąć to karmienie wyłącznie trawą żółwia innego niż pustynny, olbrzymi, lamparci i słoniowy. Ich żołądki ewoluowały by radzić sobie z dużą ilością krzemionki zawartej w trawach czy sianie. Inne gatunki miały dostęp do większej ilości roślinności i nie musiały dostosowywać się do polegania w głównej mierze na trawie. Dla żółwi śródziemnomorskich owoce, powinny być podawane rzadko a najlepiej w ogóle. Mogą przez to stać się otyłe. Natomiast z żółwiami tropikalnymi jest inaczej. W obszarach na których żyją, owoce spadają z drzew i są dla nich dostępne. Co za tym idzie, są do nich bardziej przystosowane. Czy wapń dla żółwia jest istotna? Dodawanie wapnia do żółwich posiłków jest równie istotne. Wapń jest kluczowy by żółw cieszył się zdrowiem oraz był w stanie wyhodować sobie przepiękna i twardą skorupę. Jest istotny do prawidłowego rozwoju kości oraz braku deformacji na karapaksie. Wapń, światło UVB oraz naturalne promienie słoneczne są niezbędne do prawidłowego rozwoju żółwia. Światło UVB wpływa na przyswajanie witaminy D3, a ta z kolei na przyswajanie wapnia. Dzięki temu kości i skorupa żółwia są zdrowe, twarde, a trawienie jest prawidłowe. Mniej na uwadze skład proszku z wapniem. Unikaj tych, które zawierają dużą ilość fosforu – blokuje on absorbowanie wapnia. Dodatkowo, samica żółwia oraz młode potrzebują o wiele większej ilości dostarczonego wapnia niż normalnie. Jeżeli samica spodziewa się jak z młodymi, będzie potrzebowała dodatkowej ilości wapnia w diecie aby jej jaja były w pełni rozwinięte i zdrowe. Wapń w proszku to najłatwiejszy sposób dostarczenia żółwiowi witamin. Można także dać żółwiowi muszlę mątwy. Jest to świetna alternatywa dla proszku a żółwie z chęcią sobie będą skubać. Nie każdy żółw to polubi więc jeśli taka muszla się nie sprawdzi, trzeba będzie zaopatrzyć się w wapń w proszku. Niektóre produkty mogą w składzie posiadać dodatkowo witaminę D3. Jak często karmić żółwia? Wedle powszechnej zasady, żółwie powinno się karmić raz dziennie, 5 dni w tygodniu. Młode żółwie powinny jeść przynajmniej raz dziennie w ciągu całego tygodnia. Wapń i witaminy powinno się podawać 1-2 razy w tygodniu. Nie jest to sztywna reguła, ponieważ żółwie mogą mieć odmienne charaktery i upodobania. Jeden gatunek instynktownie będzie starał się jeść przez cały dzień jak tylko zobaczy pożywienie. Inne mogą jeść mniej a parę razy dziennie. Jedne żółwie jedzą wolniej, a inne z kolei mogą jeść szybko i bardzo łapczywie. Ile powinien jeść żółw? Na pytanie ile dawać jedzenia żółwiowi będziemy wiedzieć po wielkości jego skorupy. Żółwiowi powinno się podawać ilość jedzenia o równowartości wielkości jego karapaksu (czyli pancerza. Natomiast żółwie, które głównie wypasają się na trawach, powinny mieć dostęp do traw i siana przez większość dnia. Wspomniałem wcześniej, że dorosłe żółwie powinny jeść 5 dni w tygodniu. Niektórzy hodowcy stosują u żółwi 2 dni głodówki żeby ich bardzo wolny układ trawienny był w stanie nadążyć. Dzięki temu żółwie nie będą czuły potrzeby samo-głodzenia się podczas okresów letnich. A jeśli jest to możliwe, dobrze jest także zachowywać tę samą porę karmienia.